تعریف ریسک حسابرسی و انواع آن

*تعریف ریسک حسابرسی:

یکی از فرآیندهای مهم در حسابرسی تعیین ریسک حسابرسی است.ریسک حسابرسی یعنی آن ریسکی که تحریف با اهمیتی در صورتهای مالی وجود داشته باشد وحسابرس ندانسته نظر خود را از بابت آن تعدیل نکند.

یا بعبارتی احتمال خطر اینکه حسابرس ناآگاهانه نتواند نظر خود را نسبت به صورتهای مالی که دارای اشتباه با اهمیت است اصلاح نماید.

*انواع ریسک حسابرسی:1) ریسک نوع آلفا(رد نادرست)،2) ریسک نوع بتا(پذیرش نادرست)

1) ریسک نوع آلفا(رد نادرست):یعنی اینکه صورتهای مالی به نحو منصفانه ومطلوب تهیه شده ولی حسابرس نظرغیرمقبول ارائه می دهد.این ریسک کارایی وصرفه اقتصادی حسابرس را مورد تردید جدی قرار می دهد.

2) ریسک نوع بتا(پذیرش نادرست):یعنی اینکه صورتهای مالی به نحو منصفانه ومطلوب تهیه نشده ولی حسابرس نظرمقبول ارائه می دهد. این ریسک اثر بخشی حسابرس را مورد تردید قرار می دهد.

در طول انجام یک حسابرسی عملیات بایستی بگونه‌ای برنامه‌ریزی و اجراء شود که ریسک حسابرسی تا میزانی به حداقل برسد که حسابرسان بنا به قضاوت حرفه‌ای خود، آن میزان را برای ابزار اظهارنظر حرفه‌ای خویش مناسب ببینند. متدلوژی مورد عمل در حسابرسی مبتنی بر ریسک نیز در همین جهت مورد اجراء قرار می گیرد و شامل مراحل زیر است:

1) طراحی حسابرسی: در مرحله طراحی مهمترین کارهایی که بایستی صورت بگیرد عبارتست از; آشنائی با فعالیت تجاری صاحبکار و شرایط صنعت، انجام بررسی‌های تحلیلی، مستندسازی ارزیابی سیستم حسابداری. ارائه برنامه حسابرسی در جهت تعیین نوع، زمانبندی و میزان آزمونهائی که بایستی انجام شود، براساس جمع‌بندی نتایج بدست آمده و در حول سؤالات اصلی کنترل و در هر یک از چرخه‌های عملیاتی صورت می‌پذیرد.

2) ارائه برنامه

3) اجرای برنامه:اجرای برنامه به معنای بکاربردن یک سری از تکنیکهای حسابرسی جهت دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده (منعکس در برنامه) صورت پذیرفته و در نهایت براساس کل شواهد بدست آمده اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی به شکل یک گزارش حسابرسی صورت میپذیرد.

4) گزارشگری

* اجزای ریسک حسابرسی:1) ریسک ذاتی؛2) ریسک کنترلی؛3) ریسک عدم کشف

1) ریسک ذاتی: هر فعالیت وموضوع آن فی النفسه دارای نوعی ریسک است.موضوع فعالیت شرکتها وماهیت آن به دنبال خود نوعی ریسک دارد.مثلا" فعالیت یک معدن سنگ نمک را با فعالیت یک معدن سنگ طلا را با هم مقایسه کنید،طبیعی است که ماهیت فعالیت یک معدن سنگ طلا دارای ریسک بیشتری است،ماهیت حسابهای یک شرکت نیز چنین وضعیتی دارند.طبیعی است که ریسک اقلامی مانند وجوه نقد و حساب بانک بسیار بالاتر از مواردی مانند زمین،ساختمان وماشین آلات است.بنابرابن ریسک ذاتی را چنین تعریف می کنیم: احتمال خطر تحریف در مانده یک حساب،گروه معاملات مربوط به آن حساب یا گروه حسابهایی که درغیاب کنترلهای داخلی ممکن است رخ دهد.ریسک ذاتی به ترتیب در وجوه نقد،حسابهای برآوردی مانند استهلاک و ذخایر بیشتر از سایر حسابها است. لازم به ذکر است ریسک ذاتی در مرحله برنامه ریزی ارزیابی می شود.

2) ریسک کنترلی: میزان صحت و قابلیت اتکا صورتهای مالی بستگی کامل به کنترلهای داخلی مستقر در واحد اقتصادی دارد.هر چه کنترلها موثرتر و قوی تر باشد،حسابرس نسبت به صورتهای مالی بیشتر اعتماد می کند بالعکس هرچه کنترلها ضعیفتر باشد،ضریب اشتباه بیشتر می شود..بنابرابن ریسک کنترلی را چنین تعریف می کنیم: احتمال خطر تحریف در مانده یک حساب،گروه معاملات یا گروه حسابها به نحوی که کنترلهای داخلی قادر به کشف آن نباشند.بر همین اساس هر چه کنترلهای داخلی قوی باشد،ریسک کنترلی ضعیف (کم) می باشد وبلعکس هرچه کنترلهای داخلی ضعیف باشد، ریسک کنترلی افزایش می یابد.

3) ریسک عدم کشف:حسابرس ممکن است رسیدگی خود را به گونه ای مناسب وصحیح طراحی نکرده باشد و یا در رعایت و اجرای استانداردها سهل انگاری کرده باشد. بنابراین ریسک عدم کشف را چنین تعریف می کنیم: احتمال اینکه حسابرس با انجام آزمونهای خود موفق به کشف تحریف در مانده حسابها،گروه حسابها یا معاملات نشود.

نحوه محاسبه کل ریسک حسابرسی به صورت زیر می باشد:

ریسک ذاتی * ریسم عدم کشف * ریسک کنترلی = ریسک حسابرسی